Essay en critiek, Groote figuren

56 GROOTE FIGUREN

Cenni) en Cavallini waagden zich nooit zoo hachelijk ver. De Byzantijnsche kunst, geheel oostersch als het oorspronkelijk-oostersche Christendom, is een saam-strooming van allerlei Oostersche,. Semietische en Klein-Aziatische traditiën geweest¹). Oost-Eome stal figuraal en symbolisch, van Perzië (Sassaniden-tijdperk). Byzantium stal van Arabië en Armenië, van Syrië en Aegypte; pronkte met Assyrische en Hellenistische elementen. Ook Heidensch-Latijnsche en vroeg-Christelijke tendenzen mengelde het afwisselend dooreen.

XII

Ik behoor niet tot de verzeilde minachters of onder-schatters der Byzantijnsche kunst, in haar hoogste opbloeiingen: zesde en tiende eeuw²). (Haar z.g. opleving weer, in het midden der XlIIe tot het midden der XIYe eeuw, is ondanks Kondakov, Schmit en Diehl, geen hernieuwing van den ״Byzantijnschen stijl" te noemen, door haar vermengingen)³).

¹ J Zelfs de kroon der Byzantijnsche keizers was symbolisch, als onder-scheidingsteeken, ontleend aan Perzië. Zie het nog steeds belangrijke werk van J. B. Bury ״The Constitution of the later Roman Empire". Vgl. ook by Byzantijnsche muurschildering, Chapter V: Mural Paintings and Panels, in Dalton's ,,Byzantine Art and Archaeology", doch vooral Chapter XII: Iconography. Composition and scenes, symboles etc.

² ) De zestiende-eeuwsche schilder-schrijver Vasari spreekt een schel vonnis uit over de Byzantijnsche meesters.