Essay en critiek, Groote figuren

OVER FRANCISCUS VAN ASSISI 39

Al dadelijk, liet legendarische en vólks-evangelische in de moeder!

Franciscus is tij dbeheerschend omwentelaar, maar óók een zachtzinnige woudkluizenaarsgeest, als een Bhikshoe of Evanta-Bhacti. Toch is er — Thode behoeft dit niet zoo nadrukkelijk te laten uitkomen, — een ontzachlijk verschil tusschen Bouddha en Franciscus. Franciscus in alles diep gemoeclsmensch en ontroerd-geestelijk minnedichter... Bouddha in alles pessimistisch inzicht en ontzielend begrip. Bouddha overmijmert droefheid en ontgoocheling der wereld,. . . Franciscus jubelt en juicht God's schepping toe (zijn ridderdroomen ־wijken nimmer! Deze heilige is en blijft, ook in zijn goddelijke vroomheid, een onovertrefbaar Middeleeuwsch romanticus).

Toch: ,,... drangt ein Vergleich des Gründers der buddhistischen Religion mit dem Stifter des Minoriten-ordens sich unwillkürlich auf". (Henry Thode: „Franz von Assisi", p. 49).

XIII

Franciscus bemint argelooze dieren, spreekt met de vogelen en heeft, evangelisch met het heilig Evangelie, in eenvoud het volk hef. Hij eet zijn droge en afgebedelde broodkorst (tóch panum angelicum) onder armen en verworpenen. In hem is het eêlste Christenideaal van barmhartigheid gaan gloren, oneindig teederder dan in Dominicus den predik-monnik¹). Hij zou zich Kever,