Essay en critiek, Groote figuren

38 GROOTE FIGUREN

XI

Geschiedschrijvers verhalen van de nauwelijks-inge-houden, hoonende vroolijkheid waarmee Franciscus en zijn devote volgelingen eens aan het Pauselijke hof ontvangen werden. Kon pronklievende heerscher In-nocentius III (de hoogverhevene uit het trotsche, Lombardische Graven-geslacht der Segni's), op het gestoelte van den heiligen Petrus gezeten, ooit de volksziel van een nederigen Bernardone peilen?¹) Kan macht ooit ootmoed begrijpen? Beseften Italiaansche prae-Huma-nisten haar?²) Is zelfs Petrarca, de Cicero-aanbidder, niet verzotter in ״ootmoed" op Eome en haar vroegere glorie dan op de ideaal-menschelijke Laura? Zijn er daarom niet spitsvondige en stoute horoscopisten geweest, die verklaarden dat Petrarca's heilige Amor (geanagram-matiseerd) eigenlijk Boma beteekende?...

XII

Franciscus' moeder, Pica de Bourlemont, werd bij de bevalling van Joannes (later Francisco) door een geheim-zinnigen pelgrim naar nederige afzondering gewezen. Zij baarde in een stal, op stroo, bij os en ezel...

¹ J Vgl. hot 15e hfdst.s „Saint. Frangois et Innocent III, bij Paul Sabatier's „Vie de St. Frangois d'Assise", waar hij Paus' oppermacht historisch-psychologisch karakteriseert en van wien hij zegt:,,. . . illuimanqual'amour!"Cotterill noemt Innocentius III den eerzuchtigste van alle Pausen. Ook Allard Pierson noemt hem in zijn „Gesch. v. d. R. K.'•' „do geweldigste en machtigste aller pausen, Innocentius III" (dl. 4). Ook Prof. Bruginans noemt hem den grootsten Paus der Middeleeuwen.

Vgl. ook do grillig-onhistorische studie van Barbey d'Aurevil'y, in zijn bundel „L'Histoire", over Innocent III, waarin hij met den geschiedkundige F. Hurter en zijn groot boek over Innocent en Tijdgenooten, afrekent. Waarom niet met Luchaire, Innocent III en met Paus' eigen brieven?

² ) Vgl.: Einwirkung des Humanismus, Kap. 2 in Jacob Burckhnrdt's „Die Kult, der Ren. in It.", dl. 2־, en Kap. 4: Der Humanismus in XIV Jahrhundert, dl. 1.