Essay en critiek, Groote figuren

OVER FRANCISCUS VAN ASSISI 25

met het blij-zingende, onbenevelde en teedere hart van een devoot troubadour Gods; een geestdriftige mensch en vreugde-droomer, die in alles Zijn genade en openbaring herkende; die in alles God voelde en beleefde en later, zich vereende met ïïeiland's smartlijden...

II

Wdt eigenlijk bewonderde spotzieke en sceptische Anatole France (grillig vertaler van Monnik's Zonne-hymne) in 'il glorioso Poverello het meest: zalige vroomheid (neo-platonische exaltatie gescholden), liefdezin voor ״religio" of psalmistische poëzie? Rein evangeliseeren van bijbelwoorden, zonder een snars Aristotelische scholastiek en theologie, of vergeestelijking van mensche-lijke zonde en deugd "l

Padre Francisco, asceet en heremiet, loste de geheimen der Himalayawouden, in de bloeiende valleien van het Mid-Italiaansche berglandschap Umbrië, onbewustelijk op. Hij besteeg den machtigen rug van Monte Subasio, zooals Hindoesche kluizenaars het Vindia-gebergte. Uitgestooten, vervolgd en hevig vervloekt¹) door zijn trotsch-halsstarrigen vader, bedelde hij barrevoets in de steile straatjes van Assisi, gelijk Bouddha in zijn land. Franciscus — gestigmatiseerd zelfkastijder, een naïef Middeleeuwer, onbegrensd trouw aan de heilige Roomsche kerk, in aanvang, door tijdgenootelijk volk, door vader en broeder en vrienden, gehoond als een gek, — was vernieuwer en onbegrensd her-belever van alle oorspron

¹ J Eigenaardig dat ook de dertiende-eeuwsche monnik Fra Salimbene uit Parma, zoo heftig en woest door zijn vader vervloekt werd, in het klooster waar hij novitius was geworden, op zestienjarigen leeftijd. De onvervalschte autobiographie van dezen dertiende-eeuwsehen monnik (editiei Holder-Egger) verhaalt van huiveringwekkende wreedheid en barbaarschheid dezer tijden. Of ook weer door nieuwere „historici" ontmaskerd als bedrog en vervalsching?