Essay en critiek, Groote figuren

OVER FRANCISCUS VAN ASSISI 15

van Celano ons vertrouwen; al zijn er handige berekeningen en weglatingen en al offerde hij de waarheid wel eens op aan den spiegelglanzigen stijl.

De Franciscaansche literatuur uit de eerste periode, leeft geheel op Celano¹). Alle hagiologen en biographen zijn afhankelijk van Thomas' eerste levensbeschrijving. Toch was in den loop der jaren herziening van Celano's ״Legende" noodzakelijk. Ze werd door den Generaal-superior Crescant van Iesi en het te Genua in 1244 gehouden „Chapiter" geëischt (De „Verhandeling der Mirakelen" is door Pater Yan Ortroy ontdekt).

De navolgende werken, schrijft A. G. Little, bleken resultaat van dit besluit: „Legende der Drie Genooten", „Tweede Leven" van Celano, „Verhandeling der Mirakelen", het „Speculum Perfectionis" en de „Dialogus de vitis sanctorum fratrum minorum".

Paul Sabatier verklaart: de „Legende der Drie Ge-nooten" is voortgebracht door mannen, die waardig bleken St. Franciscus te beschrijven: de broederen Leo, Angelo en Rufino. Zooals het tot ons kwam, is dit document het eenige dat naast het „Eerste Leven" van Thomas van Celano kan worden geplaatst.

Maar ook hier kruisen achtenswaardige geleerden, floretten, zwaarden, dolken; aanschouwt ge een geestelijk gevecht van tortueuze grilligheid.

VI

Een zegt: authentiek en volledig. Een ander, smadelijk, categorisch: niét geschreven door de Drie Ge-

¹ l Sabatier schrijft in „Spec. Perf." pag. 199, in een noot: „Plus Iettré que frère Léon, Thomas de Celano a pu se conformer beaucoup mieux que lui aux régies du genre hagiographique tel qu'on 1'entendait de leur temps, et c'est ce qui fait qu'aujourd'hui, au point de vue historique, ses travaux ne peuvent venir qu'après ceux du compagnon de saint Frangois".