Essay en critiek, Groote figuren

OVER FRANCISGUS VAN ASSISI 101

III

Ik begrijp dit verlangen. Ook wij ei sehen onbeperkte levensblijheid voor alle menschen. Maar bedenkt, bij Franciscus den !Middeleeuwer, bestaat geen kniezende, verbitterde of grimmig-zwartgallige somberheid, al had ook deze heiüge wel eens neerslachtige uren. Zijn armoede is geen marskramersavontuur, doch een opperste verheerlijking van het onstoffelijke levensbeginsel, uit geestelijke en oneindige Gods-vreugde geboren. Pourat spreekt ergens typisch van zijn ״Italiaansche blijheid". Dr. Imle ziet ook een weerglans van den Umbrischen vroolijken hemel uitgespreid over de geheele persoonlijkheid van Franciscus en Binding schrijft in zijn Inleiding tot de ״Blütenkranz", dat Umbrië ons verplaatst, in de verbeelding, naar het oeroude hart van Italië, waar de zon een God is die schatert, waar de bijen zoemen, de heelen heven, langen zomer¹).

Konrad Falke, in zijn groot boek over Dante, zingt den lof van Umbrië: ״Wer die umbrische Landschaft kennt, mit den süszen, sanften Umriszlinien ihrer Gebirge und dem unaufhörlichen, fast wilden Schrillen der Schwalben, der glaubt an die köstliche Legende, dasz der heilige Franz die Vögel eines Tages erst bitten muszte, etwas innezuhalten und auch ihn mit seiner Predigt zum Wort kommen zu lassen", (p. 58).

¹ J ״Das Schöne war ihm der Abglanz Gottes, und am Abglanz Gottes fand sein Herz sein Vergnügen... Trunken vom Göttlichen war er bis zur Verzückung, in allem schaute er Gott, und Gottes war er so voll, dasz ihm alles rein war, dasz er die Aussätzigen kiiszte, den Schmerz belächelte, die Demütigung zum inneren Triumph wandelte, und er sah Gott selbst auf Erden von Angesicht zu Angesicht". (Binding).

Zie ook de merkwaardige vergelijkend-historische studie over ״Die Entwicklung des Gefühls für das Romantische in der Natur im gegensatz zum Antiken Naturgefühl" in ״Darstellungen aus der Sittengeschichte Roms" van Ludwig Friedlaender, hoofdst. 12, met de karakteristieke bewering o.m.: ״Auch bei Shakespeare ist von dem Eindruck der Gebirgslandschaft nirgends zu Rede. .." (pag. 143).