Levensgang, tweede deel

74

ellende verbitterd, door geen gevloek en geschreeuw en zwaar gesappel verchagrijnd. Vrouw Hols was woedend toen Hein vertelde dat ie 's morgens niet geroepen behoefde te worden. Hij wist wel vooruit dat ie, zonder werk, nooit rust thuis kon vinden; ook niet op z'n kamertje. Want bleef ie daar, dan liet z'm op allerlei geniepige, hinderlijke wijzen z'n doodvreterij voelen. Al was 't maar één dag van werkeloosheid, schold z'm in haar grimmige armoe-harte-loosheid voor lui; 'n kerel die z'n ouêrs liet verhongeren; sarde 'm in alles; om weer huichel-zoetig bij te draaien als 't werk begon. Lies, die ie, door z'n aandringen, als helpstertje aan 'n goeie betrekking had geholpen, uit de hebzuchtklauwen van z'n moeder gescheurd, dreigend dat, als ze 't kind nog langer afbeulde, hij geen cent meer zou overgeven van z'n verdienste, sprak ie heel weinig. Alleen maar wanneer ze haar uitgaansavondje had, en dan nog als h ij bij toeval thuis was. Zoo had ie zich ook nu voorgenomen zoo lang mogelijk uit huis te blijven, en met wat guldens, opgespaard van z'n zakcenten, hier en daar iets te koopen; met z'n eten zelf rondscharrelend op z'n hokje of buitenshuis, tot ie weer aan 't werk ging. Zoo hoorde ie, de enkele minuten, dat ie z'n moeder eiken dag sprak, haar bijtend en vloekend gegrom bijna niet meer, met heel z'n innigste leven doorschokt van dat ééne geluk: Eva komt.

Daarbij had ie nu al drie maanden 'n lievelingsplek in Amsterdam, de Ruiterkaai, 'n buurt waar ie dolgraag was, omdat 'r soms zoo'n illuzievolle wijdheid voor 'm lag over 't IJ, — 'n wijk van lokomo-tief- en stoombootgefluit, van lange spoorweglijnen en kleurstoom, waardoor ie altijd weer vreemd verlangen naar groote reistochten voelde opleven; dat wemelen voor z'n gezicht van treinen en booten, waar ie maar op had te stappen om de stad uit te hollen, met z'n eng gedruk van 't klein-bekende om 'm heen; waardoor ie zou herademen in 'n wereld van allemaal nieuw land, nieuwe menschen, nieuwe lucht en wegen; jongensgevoel nog, dat telkens tusschen z'n man-ervaringen op kwam schieten, als in wilden wellust naar iets nieuws-onbekends, ontknelling uit de benauwing van z'n somber slop- en fabrieks-gewurm. Z'n eerste uur van werkeloosheid begon met 'n regen-fijnen, somber-grauwen Januaridag, onder dreigend donker van de grijs looien lucht al in den ochtend. Om negen uur werd ie wakker. Vreemd-lekker had ie nou es uitgeslapen als 'n gewoon mensch. Zelfs 't geraas en gestommel van z'n moeder, die al tweemaal onnoodig boven was geweest, kon 'm niet uit z'n zware indommelingen houên. Onder 't aankleeden regelde en verdeelde ie 'n beetje z'n wandelplan. Eerst zou ie naar de Ouêmanhuispoort loopen, daar aan de stalletjes wat staan treuzelen en lezen tot twaalf uur.

In 't achterkrot beneden had z'n moeder 'n paar droge boterhammen voor 'm klaar gesneën, die ie hongerig opslikte onder wat koffieopwarmsel. Half weeïg nog en ril-koud liep ie de straat op, recht-door naar de Ouêmanhuispoort, waar ie nu en dan es 'n boek