Levensgang, tweede deel

2 I

— Ja moe juist,... dan kom 'k vanzelf wel tot bedare,... en laat Saar maar wat voor me beware,.. nou wil ik niets ete.

De dringende smeektoon van Eva maakte mevrouw Bresser ongerust. Bang-zacht, met lief stemgedaal van ingehouên innigheid, vroeg ze nog eens of ze wat had, en of ze 'r dan alles zeggen wou.

— Heusch niet moelief, heusch niet!... alleen hoofdpijn en moe... 't is me godsonmogelik om nu in die babbeldrukte te zitte, en in al dat dolle licht te kijke!... Hoeveel mensche zijn'r?... misschien achttien!... Moelief, laat u me nu maar stilletjes hier.... als pa met z'n kornuite bezig is, vergeet ie me toch.

Droevig-weifelend met ontevreden gezicht, trok mevrouw Bresser de deur achter haar dicht, waarop ze direkt weer 'n sleutelknal hoorde. Als ze zoo was als nu, kon Eva geen sekonde zonder haar deur te sluiten. Haar hoofdpijn was erg, maar alleen had ze geweigerd, omdat ze walgde van al die vrijdagavondsche meeëters. De heele familie, ooms, tantes, neven en nichten, zat dan gekliekt om de tafel, en enkele heeren die later aten, bleven plakken met jassen of mantels aan, maar pikten toch spelenderwijs, na veel smoesjes van Bresser, waarop gerekend werd, van alles mee wat opgebracht werd. 't Eetrumoer van al die hartstochtelijke schreeuwleelijkerds en babbelaars maakte Eva stil, onaangenaam, bedrukt. Op zulke avonden had ze wel lust één voor één den mantel te vegen of af te snauwen om hun gulzig gekonkel, kwaadgespreek en lachdrift. Maar ze liet ^,t, om haar moeder geen verdriet te doen, die den dood had voor ruzie in huis. Alleen als Sak Bresser er was, bleef ze zitten; dan genoot ze van z'n rake uitvallen. Ze wist wel dat haar vader groeide in zoo'n druktemakerig Vrijdagavond-gewoel in de groote eetkamer, met de heele kroon vol op, in 'n parvenuachtige schouwburgverlichting, rondom 'm gebabbel en gestrïj over zaken en nog-eens-zaken, vol gedol en gebluf. En dan ertusschen dat woeste gezuig, gesmak en gekluif van beentjes, visch en kip, alles dubbele-portie, de heele atmosfeer doordrenkt van schijn-joodsch samengehok, waarin elk gesprek uitdraaide op geld, en ieder over den hekel gehaald werd die er niet was, maar waar alleen joodsche allure bleef, alles uiterlijk, alles uitloopend op kaken- en tonggenot. Daar zag z'm weer zitten, haar pa, dóórratelend over-alles-en-nog-wat, blind voor z'n vrouw en kinderen. Daar hoorde ze weer al die gevallen van de klub, opgehaald onder 't smakkende gezuig en gelebber van al die vraatzucht-monden, verteld in schokgesprekjes, breed uitgesponnen van trukje tot trukje; dat langzame, rekkende genieten van eetgerechten, met die lach-wawel-pauzen ertusschen, met dat twee- driemaal rondgaan van één schotel! O, 'n gruwel vond ze 't, hoe langer hoe érger. En dan dat gerook, één stikdamp, vlak na hun eten, van menschen nogwel die deden alsof ze joden waren. Ze wist 't al lang, dat haar pa bang was voor al z'n eigen schmadstreken ^r) maar uit hartstocht ze niet laten kon, er

^l) Handelingen tegen den ritus in.