Literatuur en kunst

56 HEIJERMANS׳ DIAMANTSTAD. 2 7

leven oneindig veel meer waard dan hetHeijer-mans-zegsel, de Heijermans-wijsheid en droomrige verzet-filosofie.

Dat uitspuwen van levensverachting, dat proletarisch innigst groeien, al feller groeien van weemoed en heerlijke deernis met de mensch-wrakken in deze helsche maatschappij, dat ideaal-besef van den strijd, dat alles had Eleazar zélf moeten voelen als mènsch-arbeider. En daaromheen hdd de scheppende auteur het groote menschenleven moeten beelden, wou hij uit dat vreeselijke diamantwerkersleven, groot-epische verhaalmotieven tot één kompositie saambren-gen.

Nu krijgen we overal den dreun van Heijer-mansche kritiek, Heijermanschen afschuw, hooren

wij eeuwig 't galop-tempo van zijn stokpaard____

joodsche ontaarding.

Van Heijermans verlangen wij in dit werk geen propagandisch getheoretiseer, geen diepzinnigheden over 't leven, waartusschen de geblufte lezer ingekneld staat als een in 't nauw gedreven Kneu-terdijksch boertje onder groenende student-rakkers.

Zeker mag hij 't socialistisch èpleven van een arbeider beelden, maar dan in diens waarneems-en gevoelsfeer, haperend of kloek, diep«profetee-