Literatuur en kunst

56 HEIJERMANS׳ DIAMANTSTAD. 2 7

niet eigen levensvoelen moet beelden, is bijna uitsluitend dekoratief, onder een nuch terlij k-kalkuleerend perspectief gezien. Zijn menschen hebben iets in hun actie, alsof ze klaarstaan, tusschen koulissen bij het sein uit de schuiven.

Alleen wanneer zich voor hem 't leven op z'n innigst en markantst verdiept in typen, wordt Heijermans weer waarneem-psycholoog. Kenmerkend juist voor de innerlijkheid van zijn eigen wezen en zijn talent.

Als hij zich niet met geheel individueel ge-moedsbeweeg mag uitstorten in Rafaël's, Eleazar's, Lotte's, Rose's, e. a., met eigen smart en'tinner-

lijkste van zijn heftige aandoeningen, dan____

typeert hij maar! Veel fijne nuanceering van diep leven tusschen die twee polen van zijn künnen ziet hij niet.

Dan geeft hij zich aan zijn waarneemkunst, ziet hoofdzakelijk de erg-kenmerkende bizonder-heden van menschjes, die door natuurlijken aanleg ook typig zijn.

Dat treft 't groote publiek, dat niet subtiel is in 't maken van diepe onderscheidingen en 't innige verschil niet ziet, tusschen den psycholoog, die van binnen uit, heel diep, z'n menschen ons voor de oogen opbouwt, en den typeerder, die bijeengroepeert tiitwendige levenskenmerken, bij-