Literatuur en kunst

56 HEIJERMANS׳ DIAMANTSTAD. 2 7

spraak en vergelijkingsvisies zijn voor 't opvis-schen! — En dat alles soms midden tusschen zware strofen, ineengesmeed als ridderrustings en maliënkolders, hard, prachtig-massief en toch glanzend van vochtig leven.

Menschschepping en psychologie.

XI.

Is Heijermans in Diamantstad een voeler van groot menschleven ? Een schepper en kneder van levens, buiten eigen voeling om ? Hier is 't vooral moeilijk zijn drama's er buiten te laten. Maar 't moet. Hoeveel vreeselijke stalen van onmacht zouden er dan aaneen te rijgen zijn.

Ook in dit ״verhaal" is 't verbijsterend te zien, hoe weinig objektief menschenleven Heijermans vermag te scheppen, en als hij 'tsubjektief probeert, hoe geheel zijn ziel en binnenste 't zijn, die voor ons uitgroeien. Heijermans is, — we wisten 't al lang maar nooit zóó zuiver drong het in ons door als uit dit boek, — Heijermans-is geen epikus, geen innerlijk menschbeelder en psycholoog. Het groote, magistrale menschenleven omspant hij niet. Het grandioze loopt over hem heen en de titanische visie op een overweldigende ziel, een mènsch, kent hij alleen van hooren zeggen.