Literatuur en kunst

HEIJERMANS׳ DIAMANTSTAD. 2 7

zuiverste stijlsentimenten hebben, 't gevoel van inwendige klankwaarde van ieder woord, wil hij de gedachte zijner personen, als lévende uiting; in de sfeer der schoonheid brengen.

Al ziet een schilder honderdmaal een mensch, al hoort hij hem honderdmaal spréken, niet deze uitwendige nadering van een leven vermag hem koppen als van de Staalmeesters en van Rembrandt's Broer te doen scheppen. Voor hij, voor een schrijver ook begon te kreeëren, was alles ״buiten-menschelijk", d w. z. zoo vér, zóó geheel zonder in woorden of vormen bestaand, als de onlichamelijke realiteit van een brok natuur, een landschap.

Te beweren dat de z.g. g־edachtebeschrijving en inleving van je personen niet mag groeien tot ״fraai gestyleerde zinnen", gelijk 't echtpaar Scharten schreef, — zou een boek als Madame Bovary tot de stijllooze produkten stempelen, tot de „over- en ^/schrijf kunst" die met de „eigenlijke gezegde schrijfkunst" niets heeft uitstaan.

Eigenaardig dat deze enormiteit een allure van fijn-kritische onderscheiding aanneemt.

Een der essentieelste stijl-elementen wordt hiermee uit het beeldende proza geëlimineerd.

Een landschapschilder staat, wijl hij het „buiten-