Literatuur en kunst

HEIJERMANS׳ DIAMANTSTAD. 2 7

machtig architektonisch zintuig, noodig om het groote en grootsche éénheid te geven.

Monumentaal voelen alléén kan 't leven op een groot uitbeeldingsplan zetten.

In dezen roman is episch perspectief fataal afwezig.

III.

Zeker mocht Heijermans zijn kompositie-plan, z'n opzet zóó breed maken. Het zou als een prachtig kenmerk van de diepte en macht van z'n episch genie gegolden hebben, indien hij het menschenleven naar dat uitbeeldingsplan had öpgeheven. Nu is de deskriptie alleen hier en daar massief, episch doorwerkt, maar de menschen-tragedie er in blijft kléin.

Hoe zouden we gejuicht hebben als de hooge, de beukende, de ruischende golven van het episch rythmus door dat werk waren heengestuwd. Nk den opzet, is 't episch verband al losgerukt. De ineengroeiing van omgeving en menschleven kon zich niet anders meer dan met waggelschokjes saamvoegen, sluiten. De tragedie heft zich loom en ellendig öp uit de overstelpende beschrijvingsveelheid, beschrijving zoo dikwijls als impressionistisch brok proza alleen staand; alléén, verduwend de plaats waar 't menschenleven