Literatuur en kunst

56 HEIJERMANS׳ DIAMANTSTAD. 2 7

scheppend meégeboren moet worden met al 't ander beeldende leven, dat je óók nooit voor je wérkelijke oogen aanschouwde. Heb je kunnen ״opvangen" gesprekken die plaats hadden toen je nauwelijks geboren was? Ook al ben je nog zoo'n kunstenaar van natuur, dat lap je 'm niet, geachte Gids-konfraters. Heb je ze kunnen weergeven „onvervalscht" als „fonograaf ?

Snap toch menschen dat zoo'n gansche dialoog meegroeit met de innerlijke psychologie en 't scAepßend-dramatisch gebeuren. Dat even als in de beschrijvingsY.wxisX alles hier alleen getast kan worden door de scheppende verbeelding, door de schrijversziel, dat hier, evenmin als bij natuur-deskriptie, „het volstrekt in geen woorden bestaande" moet opgroeien uit het diepste binnenste van de kunstenaars-voeling.

Een ändere dan scheppende dialoog is praat-jeswerk, maakwerk, inferieur. Shakespeare schept ook zijn dialogen. Precies zoo schéppend is ook de dialoog van een groot romanwerker, als hij 't leven er in wil stuwen. We hebben niet te hooren, te luisteren, op te vangen, te fonogra-feeren. We hebben van heel diep uit de ziel, de beeldende stijl-elementen te zoeken, die dialoog tot hoogste stemmingskunst juist maakt, 'n Dialoog van Shakespeare blijft scheppende arbeid