De Jordaan, Manus Peet

29

diepe en onwankelbare kennis van het altijddurende Geheel, van het Begin, van het vleeschelijk en geestelijk Ontstaan? Wie had er een innerlijk gezicht op de verblindende natuurwonderen? In oude en in nieuwe gedachten bleef het schijnbaar doorschouwen van het doodsgeheim voor Manus een vreeselijk geleerd of leuterend liefhebberen in ruimtelooze en tijdelooze dingen, waar hij kregelig van opsprong. Moest hij nou op zijn leeftijd al die schrikkelijk-dikke en vreemde boekenklompen nasnuffelen, over geestverschijningen en onsterfelijkheid der ziel? En moest hij in de gauwigheid lezen van een dooreengehutseld begrip over het Eeuwige en het Oneindige? Allemaal om de rampen van het bang-beklemmende laatste uur in dit jammeroord zoetelijk af te weren? Manus dacht er niet aan. Pöferblomme, dat was zijn beslag niet. Van elf af zeggen we: kwak! Daarna kon je op het dak zitten fluiten. Het was toch allemaal maar appeleflap,... het bleven maar dooje letters op dood papier, theorieën met kerkgalmen uit-gegeeuwd en koddig-plechtige napraterijen, die het raadsel van het verdwijnen toch nooit naderden. Manus, als onbewust mysticus, als eeuwige vrager en zoeker, vroeg zichzelf weer af: wat beseffen wij, tijdelijke schepseltjes, van het tijdelooze? Wat wisten wij, vergankelijke nietelingen, van een eeuwig duister en een eeuwig licht? Nakroost-verwekkers waren wij, die in openbarings-visioenen uit de volte van ons begeerig hart, razernij en uitgilden over de onzichtbare wereld, doch in het brandende verlangen naar levensgenot, de aardsche harte-loutering roekeloos voorbijrenden. Dierlijk-dom vond Manus de klamme beefmenschen, met hun griezelige spookgeschiedenissen en astraalspheren; dom in hun doodsangst en in hun smart en in hun heet-naïeve verwachting op het hemelsche, terwijl het even gron-delooze Heden alle innerlijke liefde en zuivere barmhartigheid ontbeerde.

Voor Manus bleef alles bestaan. Als de geest eeuwig is, kan