De Jordaan, Mooie Karel

364

en walgde in afschuw, van zijn eigen geprikkelde driften.

Honderd en honderd malen had hij al dezelfde dingen uitgedacht. Ze keerden weer, al zwarter en droever, als doodsche winters in een bosch. Ten leste bleef er niets meer voor hem om te bedenken. Want in de cel, op de luchtplaats, in de gang, in het bad, gebeurde er nooit iets dat zijn gedachten besig kon houden. Van al zijn vroeger leven had hij al alles uitgedacht, zonder en met deernis, wild, zacht en lijdzaam, woest en ontstellend... altijd weer... Er kwam nooit een levend woord tot hem en nooit een nieuw gebeuren dat hem afleidde. Hij voelde zich verloren en huiverend verzinken in een soort idiotie, in een eeuwige, maniakke, folterende herhaling van het reeds uitgedachte en reeds voorgestelde.

Telkens onderbrak hij zichzelf en zei snauwend:

— Dat heb je al straks gedacht... en dat heb je gisteren en eergisteren ook al gedacht... en dat ga je weer denken en nog weer... tot de waanzin je grijpt en je doodbijt!...

En dan in daemonische gril, verwarde Frans zich weer in gisteren en eergisteren, omdat hij niet wist wat gisteren en eergisteren was, al had hij een kalendertje en al sprak de goede, brave dominee kalm-ontroerd hem van zijn zielenood en zieleheil... Omdat alles toch, na troostwoord, weer ronddraaide in dien eeuwigen kring van altijd hetzelfde, zonder begin en zonder einde: steen en stilte! Zoo voelde hij zich half-idioot vergaan in klachtelooze melancholie; begon hij maar weer zijn bleeke, uitgemagerde handen te roeren, te werken, suf, uitgeput en toch heel diep van binnen, zoo ver, zoo ver... doorkermd van het eeuwige wee, dat hij eigenlijk niet meer bestond en toch bestond; dat hij een mensch van steen wierd, tusschen het grauw van ongemetseld steen rondom... tusschen muren, vloer en zoldering,... dat hij was en bleef een levend-begravene, een stom-bedolvene in een gruwelhol..,.