229
kade'tje, half-uitgebrand en afgebrokkeld, als een delirium-lijders-visioen. De grauwe, weekuitge-puilde en ingeholde gevels geleken van levend-bijeengetrokken rattenvleesch... Misvormde klok- en halsnokken hingen te grijnzen boven stikdonkere, uitgeholde raamoogen. Gebinten, zolderingen, opengescheurd, schenen te zweven en enkele puien hingen half-voorover, als van een ruïne. Somber, chaotisch dooreengestort, stond het Nieuwe Grachtje te vergaan tegen den wallekant, boven het stinkena-drabzwarte water, dat troebel onder de Foeliestraat-brug doorstroomde. Als bij een aardbeving omgewoeld, leien puien en balken, versplinterd hout, gebroken kozijnen, vensters, afgebrokkelde trappen en stoepbanken, in een oorlogs-verwoesting door malkander. Dakbinten slingerden dwars over hijschblokken; verpletterde schoorsteenpijpen kropen onder roestijzer en zwarte aarde.
Het nóg melaatscher Boltensgrachtje, lag over-heuveld door duinen van gruis en steenen; van ineen-gekneusde deurposten en roet-schoorsteenen, balken en vermolmde stutselen. Een ingestorte leegte kuilde afgrijselijk aan alle kanten. Rapenburg's achterzijde loerde er op neer, in eigen doodsgrauwen gruwel. Heel het vergane af braak-Ghetto weende op droeve steen-hoopen; dompelde in melancholieke schoonheid van wintersche atmospheer onder. In stikduistere, halfbe-woonbare keldertjes van Valkenburgerstraat, schommelden hanglampen een geel-bevenden, onaardschen glans over krottige diepten en vunze goten.
Vóór het gesloopt, breed-open terrein, lag gansch de huis- en tuin-achterzijde van Rapenburgerstraat blootgewoeld. Een stinkend moddergrachtje spoelde langs den Rapenburgerstraatschen achterkant, dik drabbig het inktvuile water naar Markenbrug terug. Boven groen-bemoste schuttingen kniesden halfdoode boompjes in armelijke brokjes timmertuinen. Hoog en stemmingszwaar nu rezen grijze en bruine daken van Valkenburg's ongesloopte panden, tegenover en boven de ziekgrauwe achteruits van sombere Rapenburgerstraat. De grond vol morsig zand, lag overstrooid van stronken, keien, papierfladders, kolendrek en rottend