Studiën, eerste bundel

38

verhalen van Fransche auteurs.*) Ook die geven dikwijls, in een snel-opvolgende indrukken-reeks, ziele-kiekjes van de menschen, scherp, beknopt, saamgedrongen, lichtelijk doorstoeit van éven glimlachenden humor, of zacht doorklaagd van 'n enkelen kreun. Maar toch ook oppervlakkig, op uiterlijk dramatische bewogenheid ingezet, berekend en dikwijls geheel atmosfeerloos. — Het talent van De Meester is veel dieper, ernstiger, zwaarder van rhytmiek en ontroering en vooral overschaduwd van een bezonken smartduister, waarin nog de hooge glans van allerlei kleurschitterende levensverrukkingen n&woelt. — Deze diepere beteekenis van zijn talent komt juist zoo sterk uit in de bij-elementen van zijn stijl, vooral in ״Geertje," waar het grond-element, de psychologie, door de tafreelen-plastiek zoo mooi gesteund wordt. Al heeft hj iets weinig-Hollandsch in zijn geest, zooals Huet iets Fransch had in de zwierigheid van zijn spiritueele verfijningen, in het wereldsche élan van zijn spot en ironie, toch is zijn soliditeit er niet door verzwakt. Zijn menschen verpsychologiseert hij niet in die mate, dat hij altijd weer zegt, wat ze doen, maar hij voert ze ook handelend op, brengt ze telkens in dialogisch contact, zoodat ze bewegen, léven voor onze oogen. Ook dan blijft het bij hem nog altijd psychologie, maar nü als menschen-in-actie, groepen of enkelingen. De psychologie-in-actie, stelt aan den scheppenden kunstenaar nog gansch andere eischen dan de meditatieve psychologie. De psychologie-in-actie karakteriseert veel onmiddellijker en vaak ook dieper dan de meditatieve; brengt den

') Hier zijn niet mee bedoeld eerste-rangs werkers als Flaubert, Maupassant, Anatole France enz., maar de tweede en derde-rangsfiguren en vertellers, waarvan het in Fransche bladen wemelt.