Studiën, eerste bundel

29

ling mocht in haar bloeden, de hartstochten geen wreekenden haat wekken, geen afschuw. Ze mocht haar Jan niet bespuwen, ze moest als een bovenmen-schelyk wijs schepsel door een allerhoogste levenswet beheerscht blijven voelen: hij heeft me eens het liefdesgeluk gegeven, ik zal hem altijd beminnen.

Heel dichterlijk, hoogelijk-ethisch, maar ook ècht-menschelijk ? Ik blijf het voor de psychologie van de zoo werkelijke Geertje een zeer onzuivere oplossing vinden. *)

Het is romantiek van de slechtste soort, omdat ze niet levenswaar kan gemaakt worden. Er leeft een tendens in, een tendens-gevoel van De Meester, gesymboliseerd in zóó groot liefdesverlangen. Men mag haar, of liever dit abstract liefdesverlangen nu zeer sympathiek vinden als dichterlijke levens-aanvoeling, uit het temperament van Geertje is zulk een hardnekkig liefdegevoel nergens verklaarbaar, en psychologisch een groot gebrek.

Wat bewonderd moet worden is dat De Meester haar, ónder dat symbolisch levensgevoel en liefdesverlangen vastknellend, toch nog zoo prachtig heeft weergegeven in de dagelijksche werkelijkheid.

Hoe prachtig is het leed, de smart, de schaamte van Geert uitgebeeld. Werkelijk, hier krijgt men de schepping van De Meester lief, is er niets dan bewondering !

De romantiek.

') Dit bezwaar tegen de psychologische echtheid van Geertje zou in een afzonderlijke studie eerst goéd en naar allen kant kunnen worden uitgewerkt. Ik loochen volstrekt niet dat er een dergelijke liefde kan bestaan in een vrouw, maar dan moet Geertje als hartstocht- en gevoelswezen ook een oneindig veel hooger, wijzer en dieper-levend m e n s c h zijn. Juist daarop komt illes neer!