Letterkundig leven, deel 1

84 HERMAN HEYERMANS.

leven-in-zijn-oorsprong, en de machteloosheid van het menschelijk-beperkte er tegenover.

Het groote, goede in zijn werk is juist omweven met dat levensgevoel, het onbewust mystisch-pan-theïstische, dat ook een rasgenoot, Spinoza, zulk een diep dichter doet zijn tusschen zijn cubussen en geometrische moraal.

En als onze Hollandsche, vaak branieachtige critiek niet altijd zoo lief-objectief, z.g. onze nationale voortbrengselen vergeleek met en naarstiglijk achterstelde bij oudere en moderne buitenlanders en kunstbroers, dan zou men al lang algemeen erkend hebben, dat Heijermans, zoo goed als Ibsen, Zola, Balzac, Dickens of wie ook, tot een geheel eigene persoonlijkheid groeyde, een groot Hollandsch scheppend werker, die onze nationale kunst met even schoone voortbrengselen verrijkt heeft, als de groote buitenlanders het hun eigene literatuur deden. Heyermans is geen haar minder dan, met veel bluf en ontzag naar hier getrokken beroemdheden uit Frankrijk, Duitschland, Engeland en Noorwegen.

Het wordt tijd dat we van onze eigene groote mannen nu eens uit loutere eerlijkheid durven zeggen:

zij zijn groot!..... Want zij die dikke artikelen wagen

te schrijven over Shaw, Ibsen, Bjornson zijn legio, maar waar blijven de toongevende critici die het over Heijermans doen, een enkel gunstig geval niet te na gesproken?

— Ja, maar Ibsen, grinnikt de dwaas weer, is ook Ibsen.... wou je.... hahaha,.... wou je.... den geoctroyeerden humor van Shakespeare ook Hollan-dertjes toekennen? Welk een gebrek aan distinctie, diepst.... inzicht! Weet jij wel, dat jouw Heyermans zóó zeldzaam onvoornaam, zoo vulgair-realistisch,.... zoo godsvergeten pedant en ruw, zoo fel en stom-brutaal gescholden heeft op al wat in Holland de pen bewoog? Hij heeft het zoo mooi,.... verbeeld je.....