Letterkundig leven, deel 1

60 UIT DE GIS.

dat ge in een kunstenaar soberheid verlangt, soberheid, soberheid.... soberheid____plus nog 25 keer soberheid en de goedige menschheid staart naar u op! Van dien dag af blijft ge voor de massa hèt soberheidswon-der. Knoey nu maar, leg het er lieflijk-dik op, likkepot maar met taal en stijl, ge hebt geschreeuwd en ge zijt een heldentenor van het soberheidslied!

O allure! Allure! Als een pink naar iemand wijst en de oogen waardeeren met lieflijk licht van toegenegenheid, weest er van overtuigd dat de massa vooruit roept: ״hoera! een sobere!" En als ge eenmaal door deze pink gestraft zijt dan blijft ge een onsobere! o allure! allure!

Maar Brandt van Doorne is er zonder en daarom niet voldoende gewaardeerd. En toch is zijn werk zoo knap, en op een zeker plan van levensgebeuren zoo mooi en zoo waar en zoo innig.

Bezie hem niet als zanger, als woordstreeler, als klank-minnaar, als rhythme-voeler en periode-bouwer! Voor hem is taal alleen uitingsmiddel. Wel zegt hij nu en dan heel rake dingen en wel typeert hij vlot en zuiver, maar als stylist doet hij niets persoonlijks. Wel als psycholoog en karakterschetser.

Uit de Gis is een typisch gegeven. Een kapitein keert uit Oost-Indië terug. Held geweest. Plots Beri-Beri. Pensioen. Ziek. Naar vaderland terug. Heeft een broer. Deftig. Naar deftig. Kan kapitein niet mee opschieten. Gaat alleen wonen in Amsterdam. Voelt zich doodgaan. Nieren. Jammer voor pensioen. Als hij voor zijn dood nog trouwt, schenkt hij het rijk niets. Gaat even voor sterven trouwen met heel oude nicht; half begijntje. Dokter verwacht stellig dood. Nicht Heintje, het opgescharreld mormeltje, arm, behoeftig, bezwijmt schier van geluk. Bogaert vertelt haar, onder hevige pijn, waarom hij trouwen wil. Nichtje stemt in. Dood wordt verwacht. Testament gemaakt. Heintje-be