Letterkundig leven, deel 1

38 VERZEN.

schrijven, lijkt zulk een aesthetische ontleding dezer dingen wel noodig. Zij zouden raar opkijken als men vertelt dat de goéde, de wezenlijk-eigene, van persoonlijk gevoel, verbeelden en voorstellen levende proza-teurs, even zeldzaam zijn als dichters. Het meeste proza dat geschreven wordt heeft met de wezenlijke woordkunst, zéér weinig uitstaande. Het zeer groote deel der wijsgeeren, betoogers, essayisten, kunstcritici, romanschrijvers, tooneelauteurs, in z. g. ״proza" schrijvende, gebruiken alleen de taal als het beruchte „vervoermiddel der gedachten" maar snappen van de geheel eigene eischen en het wezen der proza-woordkunst niets.

Zij schrijven ter bevrediging van een psychologisch verlangen, of ter bevrediging van verhaalaanleg, of om „mooie" gedachten weer te geven. Maar het woord als „materiaal", dat zijn geheel eigen klank, kleur, plastiek, licht, leven, tinteling en schaduw alleen kan krijgen, als men het rhythme van den zin, het prozametrum voelt en grijpt, dat proza, dat in zijn wording uit de gehééle ziel opgebouwd wordt, dat proza, — om er nu slechts weinig van te zeggen, — komt even zeldzaam voor als goede poëzie en is éven „moeylijk" .... om die gekke terminologie te gebruiken.

Of dichtkunst een hoogere orde van uiting is dan déze prozakunst, wil ik nu niet behandelen. Het wordt dan een ander probleem, een vraagstuk op zichzelf. Ik zelf loochen alle zoogenaamde „hoogere" uitingen. Het zou een rare boel worden als Van Eeden, in zijn mooiste verzen b.v. een hoogere orde van kunstenaar was dan I*ao Tse die„proza"schreef ,een der grootste waereld-wijzen. Denk niet.... nu verplaatst ge het zwaarte punt der grootheid van iets algemeens naar de persoonlijke grootheid van iets bijzonders. Nu haalt ge de moreele grootheid van een Oosterschen wijsgeer door de betee-kenis van een verdienstelijken verzenschrijver heen, en