Letterkundig leven, deel 1

TECHNISCHE PROBLEMEN. 23

carmagnole-danser ons kan beschrijven en de in hem gewekte ontroering, wanneer hij, een avondkerk inturend, orgelgeruisch en het verstrengelde gezang van honderd register-stemmen op zich hoort aangolven en tegelijk weet hij uw aandacht innig te boeien bij verklaring van een wijsgeerig levens-beginsel, iets van klare geestelijke schoonheid,... dan is hij onze man voor... het handboek. — Want hij moet streng-wetenschappelijk en objectief de formuleeringskunst der gedachten verstaan, en tegelijk moet hij uwe ziel kunnen bespelen en betokkelen. Hij moet met het spits-zilveren beiteltje van zijn fijnst vernuft ge-dachtenvormen kunnen uitsteken, en de nuchtere waarde van een kaaskeuring voor de samenleving beseffen. Ay my, roept ge uit,... is het noodig dat onze officieele letteren-professoren zich aan zooveel guiterij moeten bedrinken vóór zij u leeren wat het begrip letterkunde beteekent, wat het wezen van verhalende, beschrijvende, onderrichtende, lyrische of epische poëzie is? Moeten zij zelf de carmagnole kunnen dansen of de lente-lichten bezingen of het avondrood over de donkerende zee, of vrijage-liedjes den versgevoeligen voor -neuriën? Moeten de jongeren piepen als de ouderen, en de ouderen weer piepen als de jongeren? — Al gaapten zij als ovens, zij zouden niet gehoord worden. — Daarom, van de professoren verlangen wij niets dan wat des professors kenmerkt. Maar van den kunstenaar die ook lès wil geven, van den opvoeder en den handwijzer-naar-de-schoonheid, verlangen wij zeer veel. Hij zou zijn handboek zeer oorspronkelijk moeten schrijven, toch zonder de geringste gewildheid. Hoe vermakelijk ook het fu-turisme-proza met omhelzing der bijvoegelijke naamwoorden er uitziet,... deze soort van originaliteit zij den toekomst-achterlijken overgelaten die nu reeds een toekomst échter zich hebben. — En toch kan er gebroken worden met sleur, bloedlooze conventie en