Letterkundig leven, deel 1

218 Db lichte last.

voelde Bach óók! Deze religieuze ontroering in zulk een doodgewoon mensch maakt hem tot een heerlijk wezen. O! er zou gelachen worden als de heer Schrijver werd voorgesteld als mysticus, de man van ״huiselijk" realisme, met dogmatische nuchterheid en een onverteerde hoeveelheid grove reportage in zijn stijl. En toch houd ik vol: dit blinden-sentiment, liever deze religieuze blindenziel is met mystische perceptie ingeleefd, en heeft zich in de weergeving verinnigd tot een zeer bijzondere menschelijkheid. Door geen enkele zinnensuggestie bedwelmd noch aangetast, is Chris-tiaan's geloofsleven van een ondoorgrondelijke zuiverheid en zoo zonnig als een vlekloos-azuren lentemorgen-hemel.—Wanneer het zoekennaar en vinden van vredein God, de religieuze drang der mystiek is, dan verschijnt deze blinde ons als een mystische natuur, die slechts onwetend lijkt van alle geleerdheid, schoon vollediger de kennis God's bezittend dan de theologische wijs-geeren. Het apostohsch symbool werd Christiaan een lichtende waarheid, zonder dat in hem de ontledende en interpreteerende geest tusschen beide treedt. Zóó is deze ziel door den auteur doorvoeld. En zoo gloeyt door dit huiselijk realisme het vuur van onderen op. In hoever de heer Schrijver van deze werking zich zelf bewust lijkt, doet niets ter zake. Allicht meende hij zoo levens-getrouw mogelijk menschen en toestanden weer te geven. Maar hij spreidde er zijn eigen innerlijk doorheen en de realiteit begon te glansen naar zijnen aard. Hoe innig en mooi is het begin van den roman, het ontwaken van den ouden Jan Brandt en zijn vrouw op den morgen van hun veertigsten trouwdag. Hoe diepinnig en heerlijk-echt en menschelijk werd dat. Ook de woordge-voelige zet dén in klank en rhythme de dingen precies op hun plaats.

Om deze en vele andere mooie gedeelten mag het zoo ontzettend jammer heeten, dat gezagvoerende menschen uit zijn omgeving, den schrijver niet aan het verstand