Letterkundig leven, deel 1

14 DE BRIEVEN VAN MTJI/TATUI4.

door klankverhoudingen en levensgevoel heen, de krachten van het Al in hun oervormingen ziet opgenomen, en u buiten de beknellingen van tijd en ruimte acht geheven. Dat groote en teedere zienersschap bereikte Multatuli nooit en zelfs niet wat daar aan geestelijke schoonheid vèr beneden ligt. En toch was hij een zeer boeyende persoonlijkheid en een durver.

Waarom worden brieven van groote mannen toch zoo gaarn gelezen? De fijnere en de grovere elementen eenei ztuver-literaire belangstelling worden er door getrokken. De droomverbeeldingen door hun hoogste werken geschapen, schijnen soms minder gretig genaderd dan juist het kleine spel hunner dagelijksche daden. Psychologisch is de volgende oplossing allicht aannemelijk: omdat men in particuliere brieven veronderstelt den grooten man te zullen ontmoeten in zijn huisjasje, op zijn dikgezoolde pantoffels, in zijn kamerintimiteit. Men ziet den beroemden man gewoon mensch worden. Men ziet een dichter smullen van gerookte winterhammen of zich zelf onstuimiglijk te buiten gaan aan ordinaire rolpens.

Achter deze gruwelijke onttroning van het genie schatert de lach van alle aardsche stervelingen. Het is de wraak van het lagere op het hoogere, maar een wraak vol humor en goedaardigheid. — De vermen-schelijking van het geestelijk-ongenaakbare, .. .ziedaar de aanleiding, één der aanleidingen liever tot het gulzig lezen van particuliere brieven. Men voelt zich veel eigener met Goethe, den briefschrijver naar Christiane Vulpius ("...morgen, mein liebes Kind, gehen wir von hier wieber ab... Lebe wohl, !,iebe mich...") naar Schiller, naar Zelter, enz., dan met den stouten dichter van Faust. Men voelt zich veel vrijer in gezelschap van Rousseau den briefschrijver naar zijn dol-beminde Sophie, Gravin D'Houdetot, dan van Rousseau, den socioloog uit Le Contrat Social. In