Letterkundig leven, deel 1

de ucbte last. 211

zijn vrouw Anne, zijn inwonenden zoon Christiaan. We krijgen Jan Brandt Jr. met gezin. We krijgen Willem Brandt en gezin, zeer uitvoerig. We krijgen Adriaan Wevers, getrouwd met Anna Brandt, dochter van den ouden Jan Brandt. Dan krijgen we den ouden Willing, schoonvader van Willem Brandt. Dan nog Emil de Oorver, Grietje Vüetstra, min of meer tweede-plansfiguren, die toch op het verloop der gebeurtenissen een grooten, zelfs een zeer dramatischen invloed hebben.

— Al de familie-tafreelen echter ontrollen zich van het oude gezin van Jan Brandt, den eenvoudigen dag-looner, uit. Een brok godsdienstig leven der lagere standen wordt gebeeld, al dadelijk in dien ouden nede-rigen Brandt. Vroeger behept met zekere vrijdenkerij en opstandigheid, lijkt hij door een heimwee der ziel naar God, in zijn lusten en begeerten getemperd, bekeert zich en vindt zijn geluk in een diepe, eenvouds-volle overgave van gemoed en hart aan het Allerhoogste.

— Er bloeyt een vroomheid in hem op van zóó wijden zin, en zoo ruim van gevoel, dat hij niet, als vele bekeerlingen, opnieuw anderzijds verstart in doode dogma's en fanatieke leerstelligheid. — Hij lééft zijn dogma; zijn ziel gaat er lichtend en klaarschijnend door heen. Hij bezit de gódsovertuiging. Van dezen ouden stam heeft de heer Schrijver, onbeschroomd de groeyselen naar voren gebracht, in al hun, door lot, leven en bestemming voorbeschikte en geïndividualiseerde afwijkingen of normale ontbloeyingen. Van allen poogt hij het innerlijk denken, drijven, voelen, begeeren en willen te objectiveeren in een psychologisch proces, waarin ontwikkeling, achter- en vooruitgang zich zelf kenmerken.

Daar is b.v. Jan Brandt Jr.; de min of meer socialis-tisch-voelende arbeider. Hij schijnt naar het maatschappelijke verzet toegekeerd; op een bepaalde wijze vertegenwoordigt hij hetopstandigeproletariaat, dat zich ontrukt heeft aan kerkelijke leerstelligheid en dogmatische