Letterkundig leven, deel 1

het bolleken. i8l

Buysse's stijl heeft zeer groote gebreken. Soms is hij bar slordig met beeldspraak, mist hij alle vast-voelende, hechte en saamgedrongen woordplastiek van den groo-ten taaivoeler en periodebouwer. Hij kan sentimenta-liseeren, elegiseeren, romantiseeren en oreeren, dat het een aard heeft. Er zijn door hem verschillende foey-leelijke, onbeduidende boeken geschreven, stom-vervelend en van een tergende, weëe romantiek. O ! ik zou u om veel van zijn beeldsprakerijen tot den lach kunnen kittelen. Er zijn fragmenten in zijn werken, zoo minderwaardig, dat ge alleen door bezinning uw ergernis bedwingt. Bezinning lijkt ook zoo een kostelijk ding! Intuïtie met een slaapmuts op, waaronder ge zelf uw opgezette kuif kunt bergen! Juist door de bezinning ziet ge, wat prachtige figuur Buysse als letterkundige is. Zijngeknoey gaat ge voorbij en ge blijft alleen staan voor zijn onaantastbaar werk. Dan ziet, ervaart ge, dat hij, naast zijn natuurbeschrijvende lyriek, waarin hij vaak ook er néést treft, heerlijk-zuivere dingen schiep van mooiheid en frischheid óverborrelend. — In Buysse's werk gloeyt zon, droomt nevel, geurt veld-adem. Het goud van de blakerende zomerdagen vangt hij in zijn werk. Het werd atmospherisch. Hij schrijft te veel, veel te veel. Precies als Couperas, maar met zijn veelschrijverij geeft hij minderwaardigs en prachtigs dooreen! Wat is hij een levendig verhaler, een fijn voeler van allerlei gewaarwordingen. Wat vriendelijk, gezellig, zacht en streelend-naïef kan zijn stijl wezen! En hoe innig uit hij zijn gevoel voor het schoon van het buitenleven weer in Het Bolleken. Wat is hij een echt en een heer lijk-vurig proever van het goddelijk-mooie in het landleven, het ongerepte, dat niet door zwart-somber gezwoeg en dorpsellende vernield en gedrukt wordt. Hoe fijn doorgrondt hij zijn typen. Hoe kent hij iedere zwenking van hun vernuft, iedere aarzeling van hun gepraat. En toch welk een kenmerkend verschil in visie op het landleven tusschen