Letterkundig leven, deel 1

opstellen. 175

werken als b. v. stijlvermenging van griekschen en arabischen geest. De katholiek-spitse en vernuf tig-scho-lastische detailleering van Van Deyssel verbonden b. v. bij Van Campen met Joodsch-visioenarisme en modulatorische wendingen in een dubbelstijl: gloedvol en tegelijk betoogend, strak en plots weer golvend, hevig even trillend van passie en dan weer van een klankwaardig unisono: wil, uiting, gedachten, gevoel. Datzelfde heeft Van Deyssel en in deze naar buiten-brenging van gewaarwordingen laat hij wel eens het model al te gezwollen door zijn eigen werkleven heenstappen.

Mooi in dit boek is zijn opstel over Sjojelen en Wonderbare Wereld van Teirlinck, schoon ook daarin de aard en uitwerkingssoort der keuringen vaak te sterk naar Van Deysseliaansch model zijn bearbeid. — Maar heel mooi werd zijn stuk over Lieder des Ghefto. Daar triltweer een toon doorheen, zoo«menschelijkvanmystiek besef en zich heffend meelij, dat hij je tranen in de oogen hangt. — Dan is ook Van Campen's geestelijke behendigheid weg, die wel weer eens optreedt in zijn saty-rieke beschouwingen als in Een Vondst. Soms lijkt de verfijning, Van Campen gansch en al de baas; dan fra-gileert en versubtiliseert hij zich angstig. Dan gaat het bijna buiten de zintuigelijke schoonheidsontroeringen om, ziet hij zoo gedetailleerd en spint hij zoo fijn alles los, dat er met ménschelijke intuïtie zelfs niet meer gevolgd kan worden. Ook daarin leeft zijn sterke verwantschap met Van Deyssel, die niet bouwt een philosophischen stamboom zijner ijlste gedachten mét de gewaarwordingsmiddelen waarover hij beschikt, maar slechts de fijnste takpuntjes in beroering brengt, door den fluisterwind eener saamgedrongen op bersten staande fijngevoeligheid zwoel bewogen, zonder ooit u de gestalte van den boom zélf voor te houden. Even min als zijn meester, verlangt Van Campen een énkelen graad van zijn verbeeldingen en ontroeringen ongezegd