Letterkundig leven, deel 1

iö2 willem bildekdijk.

het vuur van zijn bevende ziel kon blakeren, — dan moest hij een zanger van weedom en stilte zijn, een zanger van droefnis en berusting die met zijn mijmerij en zijn teederste woordmuziek ons doortrilde, die ons deed schreyen en snikken en beven van ontspannende ontroering, die ons de eenzame smart van het leven in zijn duisterende toondiepte Het voelen en beseffen gelijk de groote periodeschepper ons ópstootte naar het magistrale levensgebeuren.

En daarom, al wat niet doorstormd was van dien grooten, almachtigen, scheppenden hartstocht en gedragen door de rhythmisch-beheerschte schoonheidsontroering, werd klam en mat, prikkelde onze ziel, ergerde onzen geest, tergde onze verbeelding.

Plots slechtte de storm zich in ons binnenste.

Moet er dan altijd, na de stormjeugd, waarin het leven te gisten en te branden zwalpt her en der —, moet er dan altijd een periode volgen van doffe bezinning, pafferige berusting, tempering en intooming van hoogste en schoonste driften? Is er een geestelijke vervetting, die ons innerlijk tot caricatuur maakt, zooals zij dat lichamelijk veeleters doet? Maar lijkt een kwabbuik niet te verkiezen boven een paffen geest?

Ik geloof niet aan vernietiging van jeugdpassie. Ik geloof, dat de jeugdhartstocht door een vreemden, innerlijken, diepen gloed, altijd aangeblakerd blijft, maar dat we meer naar binnen genieten en diéper nog vastklemmen, wat we toen al bewonderd hebben. Alleen de haat, dat negatieve monster, dat groote draakgedrocht, zoo schoon in zijn geheime werkingen soms, is door ons gebannen. Al intenser worden onze levensverrukkingen, en als soms de groote vernielzucht weer met zijn vergroeyde klauwen ons vastgrijpt, dan wischt zich de ziel uit in smartelijke droefnis en gemijmer. Neen, de jeugdpassie blijft gloeyen, ook op veel lateren leeftijd, blijft léven in de ziel. Maar een fijne bezinning is in den onstuimigen geest getreden