Letterkundig leven, deel 1

108 VERBEELDINGEN.

Van Deyssel geeft misschien meer den ernst dan de scherts der panache en daarom is zijn philosophische en analytische allure wellicht wrevel opwekkend bij heden die hem niet goed kennen. — Zoo b. v. zijn Caesar-stuk in dezen bundel Verbeeldingen. Onlangs kon men lezen van den bekenden publicist en Marxist R. Kuyper, in Het Volk, dat Van Deyssel is ״een cynisch-hooghartige, met uitingen van een verwaten parasiet". — Zeer zot, heer Kuyper. Want geestelijk parasiet is Van Deyssel nooit geweest. — Zich waereldkeizer te voelen, mag een beetje mal lijken, het is slechts een bizondere ver-psychologiseering van een stemming, meer niet. De Keizers-en Caesars-waan is er zelfbewust als patholo>-gisch hoofdmotief in verwerkt en ook als abnorm be-geeren doorheen gestyleerd. Ik erken, de geaardheid om een stuk als Caesar te schrijven, houdt een pathologisch element in, dat op zekere psychische ontroeringen en gedachten betrokken, grootheidswaanzin kenmerkt. Doch vergeet de panache dezer waereldkeizer-bewust-zijns-philosophie niet, de Don Quichottische blague, zelfbewust en daardoor critisch onderworpen aan een scherp-controleerende en gewoon-menschelijke Ikheid, die al de bokkesprongen van den Übermensch nuchter-glimlachend bekijkt. In diepste wezen is al dat zweverig en zwierig gewijsgeer uiting van bespiegelingslust welke zich zelf voor behagelijk middelmatig houdt, een soort gedachten-epicurisme waarbij fantastisch gesmuld wordt aan felle onbereikbaarheden. Zoo als op een zekere wijze, een arm man, doch beschikkend ovei veel geest en voorstelling, dóór de kracht dier voorstelling zich reëel-rijk kan wanen, en een ganschen stillen droomavond lang zich voelt als een Frans I, en in deze persoonlijkheid dringend, niets ziet dan kleurige ruiterstoeten om zich heen, het gefonkel van juweelen en het geglans van goud, in een gelukzalig weelde-uur milli-oenen verbrassend____en tóch den volgenden dag rustig zijn beklag doet bij den belastingontvanger om