Letterkundig leven, deel 1

DB GEDENKSCHRIFTEN VAN SARAH BERNHARD. 96

kens tegen onderdeelen. Omdat ze zoo veel bezit. Ze beeft een fijne beschaving, een soort van geestelijke lenigheid die zeldzaam in zulk een mate bij tooneelspeel-kunstenaars voorkomt. Er is een hooge, bijna statige en koele beleefdheid in haar woorden jegens vijanden die een zwakken aanval innerlijk sterker maakt. Ze is nooit venijnig, wel scherp en heftig. Ze is fijn ironisch.

Als ze van haar jeugd verhaalt, kan ze in twee regels sarcastisch-rustig den aard harer moeder teekenen. Ze was op pensionaat, zeer ziek. Ze zag bijna nooit haar mama. — Toch wordt deze gewaarschuwd, door een tante van Sarah.

״Mijn moeder", schrijft Sarah, ״die op reis was, en door tante gewaarschuwd, kwam even, tusschen twee walsen in (ik cursiveer. Q.) aansnellen." — Kan het bijtender en beknopter? — Van zulke dingen wemelen haar gedenkschriften. — Aardig is het, in de ontwikkeling van Sarah, van kind tot meisje, van meisje tot vrouw, den wildzang en waaghals te zien meegroeyen, niets van zijn dartelheid en schalksche vrijmoedigheid verliezend. Men weet nooit of ze fantaseert of uitsluitend geschiedenis boekt. Soms mijmert men: hoe fijntjes weet deze begaafde vrouw blijkelijk lieve jokkentjes tot pronkerige gebeurtenissen óp te tooyen, en met het blinkende tuig vóór haar zegenkar in te spannen als vurige raspaardjes die op de trotsche kop j es pluimen wiegelen en om den rinkelenden hals belletjes doen zingen, het lied van triumf, tri-

umf!____Maar leest ge verder, dan ervaart ge toch

ook, hoe hevig deze vrouw onder den krenkenden laster gemarteld is. Telkens en telkens weer komt ze in haar memoires op de lage en gemeene kwaadsprekerijen terug. Ze heeft zich èl te zeer laten lief-koozen, ze is er door bedorven; maar ze werd ook vreeselijk belaagd, deze zigeunerin, die iets in zich heeft van een heks, een kwakzalfster, een heilige, een