Muziek en Tooneel

lenteblauwe jubellucht, als een kleurendroom, romanesk en zoel van glansen zijn gesprook en als een angstig-koperen, dreigende onweerslucht, zwaar doorzwaveld van fosforiseerend licht, onheilspellend hangend boven de verdonkerde aarde, zijn hartstochten-tragiek. Dan is zijn werk als een vloeiend-groen, van takken en blaad'ren zwaar omlommerd beekje, waarin malakiet-glansen spiegelen; dan als een sneeuw-storm warrelt hjj de driften om ons heen, staan we opgejaagd, om-hageld, overstriemd, bevend van ontzetting.

Speelsch-mysterieus zingt zijn taal op ons af, als een Alpenzang bij avond-dalen tegen rooden hemelgloed, soms zacht doorroerd van droom'rig geluk als van een ideaaldronkene. Plots weer onstuimig als een waterval met donderende klank-stortingen en opschuimende heftigheden, eeuwig bruisend en ziedend uit eigen diepste hartstocht-bron. Maar altijd opperst-menschelijk.

Naast dien grooten levensbeelder is Ibsen, — hoe merkwaardig ook als moraliseerend dramaturg, — arm aan emotie, verbeelding en innerlijk leven. Ibsen heeft als sterk individualist, door groote karakterkracht gedragen, de burgerlij ke maatschappij donderende waarheden in 't gelaat geslingerd. Met een bijna haatdragende en wraakgierige woede, een bijtenden hoon, die de groote gemeenschapsliefde niet voelde en in anderen niet begreep, heeft hij de conventies in bijna alle sociale menschengroepen willen verpletteren door spot, hoon, verachting en sarcasme. Door zijn misantropie en men-schenverachting is zijn wereldzicht troebel geslagen,

56