Muziek en Tooneel

diepste naar-voor-brenging van innerlijk leven. Men moet verlost zijn van alle, de ziel vergrovende, realistisch-psychologische tooneelspel-kunstigheid en uiterlijk virtuoos planken-gedoe, om in die sfeer van schoone geestelijkheid in te dringen en rustig te ademen. Het was niet slechts een symbolisch spel, maar hij speelde het ook symbolisch.

Daarin leeft juist het groote geheim van Royaards' prachtige uitbeelding.

Ik zal één voorbeeld geven, schoon ik er wel tien kan noemen, wijl Royaards in Elckerlyk zich overal gelijk is gebleven, niet op grond van zyn uitwendig-bestudeerde technische afheid en volmaaktheid, maar door diepe onbewustheid van zijn groot-innerlijk spel juist. Daar, waar de meeste beoordeelaars hem prijzen om zijn fijne, aesthetische effecten, het ciarlijke bewegings-geheel, de schoonlijnige vormenbloei, zie ik juist, er achter, het diepe onbewuste, het groote in hem als een machtige intuïtie, waardoor hij ieder technisch detail meesleept. Het tweeledige spel, tusschen bewuste tooneelspelkunst en onbewuste voeling der uitbeelding, is voor mij in hem geen spel meer. Het leeft oneindig dieper. De schoonheids-gestalte van de gansche allegorie heeft de ontroerde ziel geheel omdrongen. En al zijn eigen menschelijke angsten en verrukkingen, hoogstrevende trots en bedwelmende begeerten herleven in zijn gebaar, zijn mimische uitdrukkingen, zijn standen, zijn woorden, zijn klank-schoone perioden. — Zoo is de Elckerlyk-Royaards geheel één in bewustheid en onbewustheid, en lossen

12