Mijn zwerftochten door Jordaan en Donker Amsterdam

dus? Omdat zij allen begrepen van welk een ontzaggelijke waarde, de zieledoorgronding van de misdaad en al haar vreeselijke verschijningsvormen, voor de geheele menschheid is. Hun werken zijn crimineel-psychologische schatkamers van de hoogste beteekenis, erkent de politie-autoriteit Goll. De crimineele roman, in engeren zin, de roman die geheel en al op grof-oppervlakkige typeering en op zenuw-beroerende sensatie uit is, heeft geen waarde. Wat Eugène Sue deed was criminalogie vermengen met weerzinwekkende romantiek; was levens-vervalsching inplaats van levens-doorgronding. Conan Doyle is meer de publieke hofleverancier van misdadige waar. Hij loopt op een houten poot van Bertillon, in het spoor van Edgar Poe. Doch Dostojewski en Shakespeare treden het hart binnen van de misdadigers. Zóó moet de kennis van misdaad en misdadiger ons ontzaggelijk veel geheimen onthullen van den innerlijken mensch. En daarom is het intuitief scheppen en documentair bestudeeren van de misdaad voor ieder epicus een noodzakelijkheid. — Hij zou er zónder, het complex der menschelijke hartstochten niet begrijpen.

Wat voor schepselen ben ik op mijn tochten door Donker-Amsterdam al niet tegengekomen. En telkens ervoer ik, in stilte, hoe wij allen, schepselen Gods, verwantschap hebben met zonde

86