Mijn zwerftochten door Jordaan en Donker Amsterdam

die zijn zwerftochten door de Jordaari volbrengt, zal de énkel aesthetische bewondering voor het tonalistische stads-kwartier verafschuwen. Als menschelijkheid en schoonheidsontroering niet dooreengemengeld zijn, kunt ge de dramatische spheer van deze volkswijk niet tasten.

Ieder mensch ziet natuurlijk naar eigen aanleg en innerlijk. Zijt ge schilderachtig aangelegd en ontvankelijk voor stemmings-schoon, dan zal de seizoenen-wisseling van Amsterdam u een openbaring zijn. Vooral in de westelijke stads-kwar-tieren. Dan leert ge op uw zwerftochten, de lente, den zomer, den herfst en den winter kennen, doch vast aan het menschenleven dat in de wisseling der seizoenen zich telkens onder de maatschappelijke nooden anders openbaart. Ik heb nimmer geweten, vóór ik mijn zwerftochten aanving, dat een winter zóó onuitsprekelijk droef kon zijn, in de volksbuurten.

Het is van een verbijsterende, van een neerslaande smartelijkheid. Neem een heele maand December vóór u, en doorzwerf de Tuinstraat, met al haar dwarsstraatjes; de Anjelierstraat, de Egelantiersstraat, kortom al de wijken en wijkjes van de Jordaan. Er staat een gierende wind of een bulderende storm of er valt een kletterende regen. Alles huilt méé. De buurt, de huizen, de kelders, de goten staan te rotten voor uw oogen. Het

29