Mijn zwerftochten door Jordaan en Donker Amsterdam

zich op te nemen.

In de Jordaan is alles oud. De kunstenaar die op zijn zwerftochten, 's avonds, 's nachts en overdag, de atmospheer van dit oude stadsdeel tegemoet treedt, zal van zijn tonaliteit en van zijn wondere lichtwerkingen aesthetisch genieten. Onze groote schilder Breitner bleek er hét levende voorbeeld van. Hij was de groote dramatische-stads-atmospheer-voeler. In de geheimzinnige atmospheer van de dalende schemering en het uitzinkende duister, onderscheidde hij de wemeling der menschen of de droeve vereenzaming der armoehuisjes. Andere keeren, op zomerzonne-morgens, kon het er klateren van licht en van kleuren. De smeuïge schuiten op de grachten, de gloedvolle dooreenwriemeling van vrachtkarren, de trillende stuwing van het verkeer, de geheel eigene spheer op en om al de markten, de dag- en avond-markten, geven een onvergetelijk aspect aan deze volksbuurten. De menschen erin, lachen en schreeuwen, handelen en sjacheren, zingen en bombardeeren elkaar met lollige scheidtermen en plagerige moppen, en ge kunt nauwelijks beseffen waarom zulke buurten, op andere tijden weer, zoo aangrijpend-smartelijk, zoo on-menschelijk-weemoedig en zoo tragisch kunnen zijn, Omdat in het volksleven, vooral van de Jordaan, twee levens-elementen elkaar telkens

25