Studiën, tweede bundel

68 STUDIËN

tende literatuur-critiek over dit onderwerp zooveel dwaasheden en misverstand, zooveel botte onderscheidingen, zwakke begrips- en gevoels-bepalin-gen heeft dooreen-gestapeld en dooreen gehaspeld. Het kan nuttig zijn nog eens grond-waarheden opnieuw aan te hameren, opdat ge goed de klanken zult hooren van een stem er tégen. Misschien wat tè scherpe gember voor den zoet-strooperigen mond, die gaarne suikerighedens be-likt, maar dit ongemak moet maar verduwd worden.

De deugd van den stijl eens boeks leeft in de resulteerende werking van al zijn eigenschappen bijéén, in z'n af- en terugstralingen op onze ontroerde ziel, die bóven de critisch-keurende aandacht een wijle uitgaat. De graad-verdeelende waarde-bepalingen ontstaan altijd pas secondair. Een boek kan woordkunstig mooi geschreven zijn en psychologisch-menschelijk toch zwak wezen. Dan is het stijlkunstig bezien gebrekkig en woordkunstig — door eigenschappen van klank, rhyth-me, zins-beweging en door individueel-gemaakten metaphorischen saamhang — bekoorlijk en fraai. Maar de werking van den schrijf-stijl in zijn geheel is een andere, veel diepere en ook meer-algemeene. Doorstoot een zin bij den individueel-woordkunstige, bij den uitstorter van persoons-gevoel, met de lancet van je spitse critiek, en het ziels-bloed vloeit van één mensch, altijd