Studiën, tweede bundel

24 STUDIËN

Negende, door een kruisgang van melodieën en thema's ingaan tot één doel. Noem het in de Negende, heilige Vreugde, inplaats van heilige Vrijheid, 't is alles één! Spreek over de Missa Solemnis als het reusachtige gewrocht van een goddelijken smeeker om ontferming en genade, — o dat hemelen-beweenende Kyrie Eleison, — 't is alles één drang, één begeeren. Ook in de Negende is de geweldige verteedering religieus van oorsprong, een godsdienstige drang naar verbroedering. Niet alleen meer persoonlijke zalig-wording begeerend, stort hij zich uit voor het Eeuwige en vraagt, smeekt om ontferming voor de geheele menschheid.... aan de menschheid. Geen ver-christelijking slechts van mond en tong, maar een, uit het van smart en weedom en levenswee schier barstende hart. In de Negende is de religie van zijn ziel: eerst zélf gelukkig als alle menschen het zijn. Het is de hoogere, onzelfzuchtige verrukking van den ziener en begenadigde, bijna van den profeet en heilige. In dezen algemeen-menschelijken drang is Beethoven's vroomheid onbegrensd, al ziet ge geen kerktoren en hoort ge geen apostolische belijdenis. Ze is alle wereldsche, aardsche en onaardsche gevoelens omvattend. Eene die Laotze, Boeddha, Christus doorleefd hebben. Beethoven spreekt hierin tot Heiden, Jood, Katholiek, Protestant, Boeddhist, tot hun algemeen en tegelijk tot hun meest bizonder