Studiën, tweede bundel

HET ALG. MENSCHELIJKE IN BEETHOVEN II. 17

boomt, controleert, omvertrapt, heerlijk-hooghartig hoont, om hun.... grondregelen. Ze begrepen Beethovens menschelijkheid niet. Beethoven voelde, besefte de geweldigheid van zijn tijd. En niet de begalonneerde hersens van muziekgraven, pronkerige keurvorsten, en snobistische Weensche hof-hysterici. Beethovens muziek, geest en vrijheids-drang waren door en door revolutionair. Hij begreep het gebeurde, het gebeurende en wat nog gebeuren moest. Zijn grandioze voorstelling, in het onbewuste ontstaan, spande horizonten over een eindeloozen hemel, van het verre verleden naar de toekomst. Beethoven doorleefde de diepste menschelijkheid, als een zeer groot dramaturg. Hij begreep eerst volkomen, dat met melodieën, met harmonieën, met tonen, klanken, alles van ons diepste binnenste, van ons innigste mènschen-voelen kan uitgedrukt worden. Gij meent: en Bach, Glück, Haydn, Mozart dan,.... deden die anders? En ik antwoord u: in hun muziek niet, in hun menschelijkheid wel. Beethoven is de eerste componist die den god-menschelijken liefderoes van vrouw tot man in absolute muziek heeft uitgezongen, zoo schuchter-romantisch als een latijner en zoo vulcanisch als een oosterling. Hij is de eerste klankenschepper die in instrumentale, tekstlooze muziek den menschelijken haat, de afschuw en den grootschen toorn heeft weergegeven, in

Studiën. 2