Studiën, tweede bundel

16 STUDIËN

Nietzsche. Het innerlijk geheim van zijn verrukkelijke melodieën, de ontzaglijke suggestieve macht van zijn klank-evocaties, en de betoove-ring op zijn luisteraars, ze worden allereerst verklaard door zijn overgudsende menschelijkheid. Beethoven was de groote syntheticus van het menschelijk lied, van de menschelijkste melodie. Zooals hij een fuga knauwt, krombeukt en saam-dringt, omstrengelt en weer uiteenwringt, zoo onschoolsch waagde het niemand. De fijne stijl-regelen der theorie, o, hij kent en volgt ze. Tot plots zijn bijna gewelddadige psyche zich meester maakt van stof, middelen en grondtheorieën, met zoo een hevigheid en heerlijk instroomende kracht van innerlijk leven, dat het gebondene en afgeslotene weer uiteen valt, en opnieuw een poëtische geboorte ondergaat in zijn schepping. O, hij regelt zijn adem op vloeiingen en wisselingen van rhythmus en tempi; hij kent de teerste en fijnste stij 1 wendingen; hij leeft met al de muzikale scheppingsvormen als met 't meest eigene van zijn wezen, en toch is alles ondergeschikt aan zijn scheppingsdrift en menschheids-visie. Hoor het dreigend mompelen van Albrechts-berger, zijn grooten contrapuntist-leeraar, dat Beethoven nooit 't vak zal leeren; hoor het schuchter en gebluft mokken van Haydn; hoor het geweeklaag van Salieri,.... die hem alle moeten leeren, leeren, en die hij ergert, dwars-