Het reform-jodendom

optraden; het waren de profeten; zij propageerden een nieuwe religie, die van het hart: geen ritueel, geen ceremonieel, geen offers, noch als doel, noch als middel, zoo wordt het hun toegeschreven; godserkenning, naastenliefde, volkerenverbroedering, één godsdienst voor de gansche menschheid zijn, zoo heet het, de idealen, die zij voor het eerst hebben geschouwd. Het boek Deuteronomium, dat volgens deze theorie het wetboek van het rijk Juda bevat, is een compromis tusschen priester- en profetendom, tusschen geestelijken en vormelijken dienst. Niet de Thora is volgens het reform-Jodendom de basis van Israëls religie, deze ligt in het laatste deel van Jesaja’s profetiën, in Amos, in Micha. Niet dat alle woorden der Profeten waar zouden zijn, ook zij waren kinderen van hun tijd en gaven den goddelijken geest, die in hen woonde, op hun wijze weder, maar zij hebben o.a. eeuwige waarheden verkondigd. Wanneer wij, zegt C. G. MONTEFIORE ergens, een nieuwen Joodschen cultus moesten scheppen, wij zouden niet de Wet van Mozes, maar den Profeten de eereplaats in de Synogoge inruimen ').

Het profetisme, dit is dus in de reformtaal de beweging tegen het z.g. formalisme, heeft ten slotte niet volkomen de zege kunnen wegdragen. Het heeft ook tijdens het bestaan van den tweeden tempel een hevigen strijd moeten voeren tegen de priesters en hun aanhang, die zich naar Tsadok, een hoogepriester uit Salomo’s tijd, Tsadokieten, Tsaduceërs noemden. Deze vormden het aristocratische, star-conservatieve deel der bevolking. De Tsaduceërs klampten zich vast, aldus de theorie, aan de

*) Wij kunnen er niet aan denken, hier uiteen te zetten, op welke gronden het orthodoxe Jodendom, de kritiek der reform ten spijt, zijn opvattingen handhaaft. Slechts dient opgemerkt, dat onze te vroeg ontslapen leermeester M. Monasch z.g. van de kritiek spreekt als „de grillige en veranderlijke beschouwingen en theorieën eener vaak bodemlooze en willekeurige kritiek, welker phantasieën en droomerijen niet verborgen blijven voor hem, die met grondige zaakkennis de Bijbelsche litteratuur beoefent”. (Vgl. zijn „Gesch. v. h. volk Israël, Voorrede V, A’dam 1891).

29