Israël onder de volkeren

90

(Vervolg).

R. Mozes ben Nachman (1195—1270). In Spanje leefde destijds een groot Talmudgeleerde, R. Mozes ben Nachman (Ramban) of Nachmanides, rabbijn en arts te Gerona. Deze scheen aangewezen, om den vrede in het Jodendom te herstellen. Ramban toch koesterde, in weerwil van zijn groote Talmudische bekwaamheid, veel eerbied voor Maimonides, terwijl hg ook werk maakte van Kabbalistische studiën. Ramban deed dan ook werkelijk voorstellen tot verzoening, doch het mocht hem niet gelukken, de strijdenden tot elkander te brengen. Teleurgesteld trok hij zich terug, om zich voortaan geheel aan de wetenschap en zijn beroep te wijden. Het was hem evenwel niet vergund, zgn verdere levensdagen in rust door te brengen. De koning van Arragon, Jacob I, riep hem op, om in het openbaar het Jodendom tegen de aanvallen van een gedoopten Jood, Pablo Christiani, te verdedigen. Ramban moest verschijnen en in 1263 werd te Barcelona een godsdienstdispuut tusschen den rabbgn en den afvallige gehouden; het duurde vier dagen en werd bijgewoond door het hof en vele andere toehoorders. Ramban trad als overwinnaar uit het strijdperk en ontving zelfs een geschenk van den koning. Dit verdroot den Katholieken gees-telijken en op hun aandringen moest de grgze Meester het land verlaten. Hij begaf zich naar Jeruzalem, waar zich weldra een groot aantal leerlingen om hem verzamelden. Hier voltooide hij ook een uitvoerige verklaring op de Thora, die getuigenis aflegt van zijn scherpen blik en zijn schitterend vernuft. In deze verklaring vindt men de schoonste gedachten van Talmud, wetenschap en Kabbala vereenigd. Reeds vroeger had hg nieuwe verklaringen (חרושים) geschreven op eenige Talmudtractaten.

R. Salomo ben Adreth. (1235—1310). Ramban had met