Israël onder de volkeren

51

wendden zich de Joodsche gemeenten schriftelijk met godsdienst-vragen tot de Babylonische geleerden. Ter leering van het nageslacht stelden vele geleerden, ook in latere tijden, de ontvangen vragen en de antwoorden, die zij hierop inzonden, te boek (שאלות ותשומת)• Deze verzameling van antwoorden

of responsen bewijzen den rabbijnen bij het geven van wets-beslissingen nog heden goede diensten. Sommige geleerden vervaardigden geheele wetboeken, waarin zij zoo kort mogelijk de wetten des Jodendom beschreven. Zoo vervaardigde R. Simon uit Kahira een dergeljjk boek, הלכות גלולות genaamd. Ook

:    T ־־־:

de schoone verklaringen en wijze lessen, die de leeraren in hun volksvoordrachten verkondigden, werden in die dagen opgeschreven. Een zoodanig werk is בלר]י ללבי אלי^זל.

De Massoreten. Naast den Talmud en de Joodsche wets-kennis werden in dien tijd de Hebreeuwsche taalkunde en de Bijbel ernstig beoefend. De Hebreeuwsche woorden werden toen zonder klankteekens geschreven, zooals nu nog in de Thorarollen; men sprak ze uit, zooals men het van zijn leermeester gehoord had. Er bestond dus ook hier gevaar, dat in den loop des tijds de juiste lezing verloren zou gaan. De geleerden van Babylonië en Palestina vervaardigden nu stelsels van lees- en klankteekens, opdat ieder in het vervolg de woorden gemakkelijk zou kunnen lezen; ook zetten zij bij ieder woord van den Bijbel een scheidend of verbindend zinteeken; hierdoor kon men zien, welke woorden bjj elkaar hoorden en waar de zin uit was. Deze teekens dienden tevens als zangteekens (נגינות)• De geleerden, die zich met

deze studie bezighielden, worden Massoreten genoemd en hun wetenschap Massora d.w.z. overlevering. Het klankstelsel, dat de wijzen van Tiberias in Palestina vervaardigd hebben, is door ons aangenomen.