Israël onder de volkeren

24

verricht heeft, geschiedde meer uit zucht, om zich een grooten naam te verschaffen, dan uit liefde voor zgn volk. Of hg ook al een nieuwe, schoone stad, Caesarea, stichtte; of hij ook al tijdens een hongersnood koren liet uitdeelen; of hg ook al den tempel op kostbare wgze liet verfraaien, het baatte hem niet; het volk bleef tegen den Edomietischen geweldenaar, tegen den moordenaar der geliefde Chasmoneërs, een diepen haat koesteren. De tijding van zijn dood werd door de natie met vreugde vernomen.

In de dagen van Herodes leefden er twee mannen, die te midden van alle ellende de Thora onder het volk voortplantten. Het waren Hillel, een Babyloniër van geboorte en Sammai, die na den dood van Semaja en Abtaljon als hoofden van het Sanhedrin optraden. Hillel was zeer zachtmoedig en geduldig; in een van zgn spreuken zegt hg: ״Bemin den vrede, bemin de menschen en breng hen tot de Thora”. Van hem is ook het schoone woord: ״Doe een ander niet, wat gij niet wilt, dat men u doet”. Sammai was streng van aard; ״zeg weinig en doe veel”, zoo luidt een van zijn zedelessen. Beide mannen hadden veel leerlingen, voor wie zij, ieder op zijn wgze, de Thora verklaarden; de school van Hillel noemt men בית הלל. die van Sammai ״ביר! שמאי Zg

hebben veel tot instandhouding der Joodsche leer gedaan.

Archelaüs (4 v. d. g. j.—7 n. d. g. j.) Na Herodes’ dood werd zgn zoon Archelaüs door de Romeinen tot vorst aangesteld. Deze liet op één dag 3000 zijner onderdanen dooden en gedroeg zich ook verder zoo wreed, dat de Joden hem in Rome aanklaagden. Hierop ontzette de keizer hem uit zijn ambt en verbande hem.

Romeinsche landvoogden (7—87). Nu had Judea geheel en al zijn eigen staatsbestuur verloren. Aan het hoofd van den Joodschen staat stelden de Romeinen een landvoogd aan, die het volk op Romeinsche wgze moest besturen. Achtereenvolgens voerden nu zes landvoogden het bewind in Judea; bgna allen