Israël onder de volkeren

168

hunner in den kerker. Ben der gevangenen onderging terstond de doodstraf, terwijl de overigen hetzelfde lot wachtte. In dezen nood vertrok Sir Mozes naar Madrid, om bg de Spaansche regeering voor zgn broeders te spreken. Hg werd aan het Hof ontvangen en men beloofde hem steun. Nu ging hg naar Marokko en bewerkte, dat de gevangenen de vrijheid herkregen. Hiermede nog niet tevreden, verzocht Montefiore den Sultan om een onderhoud; bij smaakte de voldoening, dat de vorst den Joden het burgerrecht verleende. Ook de Joden van Grieken-land verkregen door Montefiores optreden het burgerrecht en in 1867 ging hij met zgn vriend Cremieux naar Bucbarest om voor de Rumeensche Joden te pleiten.

Groote liefde koesterde de godvruchtige Montefiore voor Palestina. In het geheel heeft hg het Heilige Land zeven malen bezocht, het laatst als 91-jarig grijsaard en iederen keer gaf hg bewijzen van zgn groote menschenliefde. Hg kocht er landstreken en stichtte landbouwkoloniën; ook richtte hij ambachtscholen en weldadigheidsgestichten op.

De honderdste verjaardag van den menschenvriend werd door Israël, ja, door de gansche wereld met vreugde gevierd. In zgn woonplaats,Ramsgate, werd een jubeldag gehouden; de geheele stad vlagde en illumineerde en de kerkklokken luidden, het zeldzame feest van dezen zeldzamen man ter eer. Een jaar later ontsliep hg; zgn overlgden verwekte rouw in de harten van talloos velen, Israëlieten en niet-Israelieten, die van zgn weldaden genoten hadden.

Adolphe Cremieux (1796—1880). Evenals Montefiore, was ook de Franschman Cremieux onvermoeid in het belang zgner stamgenooten werkzaam. Op 21-jarigen leeftgd als advocaat gepromoveerd, moest hg in een proces den eed afleggen. In die dagen bestond voor de Joden een ander eedsformulier dan voor de Christenen, hetgeen natuurlijk voor eerstgenoemden stuitend was. Cremieux weigerde nu den Jodeneed af te leggen,