Israël onder de volkeren

132

vonden in den handel een voldoend middel van bestaan. Ook begon zich in dien tgd de diamantnijverheid onder hen te ontwikkelen. Voor de Joodsche studie werd eveneens gezorgd. De opperrabijn Arje Juda Kalisch stichtte in 1708 onder den naam ,Steun der jongelingen” (בחורים rH^D) ®en leerschool,

om jongelieden in de hoogere Joodsche wetenschap op te leiden; deze school werd de grondslag van het tegenwoordige Ned. Israël. Seminarium. Dertig jaar later werd door elf edele mannen onder den naam מגללי ית1מים een college opgericht

tot verzorging van weezen; hieruit ontstond het in 1865 gestichte Ned. Israël. Jongensweeshuis. De opperabbjjn Arje Löb Löwenstamm (1740—1755) verleende beiden instellingen zijn krachtigen steun.

Ook in het buitenland had de Amsterdamsche gemeente een grooten naam. Joodsche geleerden uit andere landen vonden hier een welkome ontvangst en gastvrij onthaal; overal vandaan werd den rjjken Portugeescben Joden om steun voor Joodsche doeleinden verzocht en nooit hielden zij de beurs gesloten. Een welverdiende vermaardheid genoot de Hebreeuwsche druk-kerij van Proops, beroemd om den duidelijken druk en schoonen lettervorm; hier zagen verscheidene Talmuduitgaven het licht.

Evenals alle Oranjes was ook Willem IV, in 1747 tot stad-houder gekozen, een warm vriend der Joden. Bijzondere genegenheid koesterde hij voor Isaac de Pinto, bestuurder der Port. Amst. gemeente. Meermalen stond deze den Prins met zijn rijkdommen en bekwaamheden ten dienste. In 1749 werd het buitengoed van de Pinto door den Prins en zijn gemalin met een bezoek vereerd; in hetzelfde jaar herstelde Willem den vrede, die in de Port. gemeente te Cura?ao verstoord was.

Bij de latere troebelen tusschen Patriotten en Prinsgezinden kozen de Joden uit volle overtuiging de zjjde van Oranje. Want ook Willem V was hun zeer genegen. Bij zijn intocht in