124
oogluikend toe, dat zich eenige Joodsche familiën uit Amsterdam te Londen vestigden. Cromwell toonde zijn genegenheid voor Menasse, door hem een aanzienlijk jaargeld toe te zeggen; jammer, dat de edele rabbijn op zijn terugreis naar Amsterdam te Middelburg overleed.
De Joodsche gemeente te Londen breidde zich later aanmer-kelijk uit en is thans een van de aanzienlijkste der wereld.
LVI. Messiaansche dweperij en haar gevolgen.De Kabbala. In den loop der tijden had de Kabbala of geheimleer tal van beoefenaren onder de Joden gevonden. Ten gevolge van de jammerlijke toestanden, waaronder de Joden in de meeste landen gebukt gingen, verslapte veler belang-stelling voor zuiver wetenschappelijke vraagstukken en voelden zjj zich meer aangetrokken tot de beschouwingen der Geheim-leer. De Kabbala met haar geheimzinnige bespiegelingen over God, de onsterfelijkheid der ziel, de toekomstige wereld, den Messias en al dergelijke onderwerpen sprak meer tot hun bedrukt gemoed en werkte meer op hun verbeelding dan de ingewikkelde redeneeringen des Talmuds of de nauwkeurige uitlegging des Bijbels. In de tooverwereld der Kabbala vonden zij opbeuring en verademing voor hun treurig lijden; als zij zich verlustigden in de heerlijke Kabbalistische beschrijvingen van het gelukzalig leven, den godvruchtigen mensch in de toekomstige wereld bereid, of met de Kabbalistische schrijvers meeleefden in de schitterende toekomst, als de Messias het koninkrijk Gods op de aarde zal grondvesten en Israël aan de spits der volkeren zal staan, dan voelden zij zich ont-trokken aan hun bittere levensomstandigheden en dachten ze zich in de onmiddellijke nabijheid van het Hoogste Wezen; dan voelden ze zich verzoend met het beklagenswaardig lot, dat hun op de aarde was toebedeeld en vonden ze kracht, om de