Israël onder de volkeren

105

winnen, vruchteloos bleken, totdat zij ten slotte het juiste middel meende gevonden te hebben, om haar doel te bereiken. Wanneer Spanje maar eerst geheel van Joden gezuiverd en iedere herinnering aan het Jodendom weggevaagd was, dan zouden de marranen eindelijk hun ouden godsdienst wel leeren vergeten en het nieuwe geloof trouw aanhangen. Zou het Cristendom als de ware godsdienst geëerd worden, dan moest eerst het Jodendom uit Spanje verdwijnen. Zoo meenden de geestelijken en op hun aandrang vaardigden Ferdinand en Isabella op 31 Maart 1492 het bevel uit, dat alle Joden binen vier maanden het land moesten verlaten. Diepe verslagenheid heerschte thans in de huizen Israëls; de gedachte, vaarwel te moeten zeggen aan den bodem, waar het Jodendom zulke schitterende tqden van bloei gekend had, vervulde hen met grenzelooze droefheid. Abrabanel begaf zich tot den koning en smeekte hem, het wreede bevel te herroepen; 30000 dukaten zouden de Joden in de koninklijke schatkist willen storten en alle uitzonderingsbepalingen gaarne dragen, mits ze maar in het land mochten blijven. De taal van Abrabanel trof het Spaansche koningspaar; het stond op het punt toe te geven, toen plotseling Torquemada het vertrek binnentrad en zich tot de beide vorstelijke personen wendde met den uitroep: ״Wilt gij uw Christendom voor 30000 dukaten verkoopen?” Het pleit was beslecht; het verbanningsbesluit bleef gehandhaafd. En op 9 Ab 1492 verlieten 300000 zonen en dochteren Israëls het geliefde vaderland, opgejaagd als redeloos vee, gedoemd, om zich in den vreemde een nieuw bestaan te zoeken. Geen pen is in staat, het lijden der ongelukkige ballingen te beschrijven; hoe velen op reis om kwamen, is niet bij benadering aan te geven. Maar even treurig was ook het lot der achterblijvende marranen; met afgrijselijke wreedheid bleef de Inquisitie onder hen woeden en eischte ieder jaar talrjjke slachtoffers; zelfs nog in 1680 werden een aantal hunner verbrand.