Israël onder de volkeren

102

vereenigden zij zich, om gezamenlijk tot God te bidden. Om nu de marranen en ook de Joden van de voortreffelijkheid der Christelijke leerstellingen te overtuigen, beval de paus, dat in de stad Tortosa een godsdienstdispuut moest gehouden worden. Daar zou een gedoopte Jood, Jozua Lorki, als Christen Geronimo da Santa Fe genaamd, in het openbaar aantoonen, dat de stichter van den Christelijken godsdienst de messias was, aan wien de Joden moesten gelooven. Duizenden Joden en marranen werden gedwongen, het dispuut bjj te wonen; ook de paus en een aantal kardinalen waren bij de opening aanwezig. Dit merkwaardig dispuut duurde meer dan een jaar en nam 68 zittingen in beslag. Het leidde echter tot niets; wel veroorloofde Geronimo zich genoeg hatelijke uitvallen tegen Talmud en Jodendom, doch de Joden bleven niet in gebreke, hem te beantwoorden. Als hun woordvoerder trad op Jozef Albo, een leerling van den grooten Meester Chasdai Crescas. Crescas (1340—1410) had zich verdienstelijk gemaakt door het schrijven van een diepzinnig werk ('א1ר ה. het licht Gods), waarin hij aantoonde, dat niet de Wijsheid alleen den mensch gelukkig kan maken, doch slechts liefde tot God en opvolging van Zijn geboden den mensch tot de hoogste volmaaktheid brengt. Crescas’ leerling Albo was het nu, die tegen da Santa Fe in het strijdperk trad en al diens redeneeringen wist te ontzenuwen. Later schreef Albo een werk, getiteld: ״Hoofd-punten” (D'“lp^), waarin hij leerde, dat de ware Jood aan

drie grondstellingen moet vasthouden: er is slechts één God; er is slechts één Goddelijke Leer, de Thora; de goede daden worden door God beloond en de slechte gestraft.

Het was den paus dus niet gelukt, de Joden door kracht van redenen tot het Christendom te bekeeren. Nu trachtte de Kerk hen door dwangmaatregelen van hun godsdienst te doen afvallen: zij moesten in afgezonderde wijken wonen, het Jodenteeken aan hun kleederen dragen en eenige keeren per