De Lafaard

80

„Een afsluiting van Duitschland en Oostenrijk-Hongarije van alle verbindingen over zee, een verlamming van hun geheelen internationalen handel en industrie en een matige hongerkuur, een diëet van te veel om te sterven en te weinig om te leven, dat uitputtender zal werken dan hongersnood, die den moed der wanhoop geeft. Drie jaren, met een gradueele versterking.”

„Wij moeten de vloot sparen tot het laatste half jaar, zooals wij ook ons leger moeten sparen voor den beslissenden eindstrijd. Wij zullen onze traditie niet verloochenen, van één keer toe te slaan en dan goed en afdoend.”

Dien avond zat Kitchener tot laat in den nacht met French en de andere leden van den generalen staf bijeen en werd het oorlogsplan opgemaakt, rustig, duidelijk, eenvoudig, zonder een enkel overbodig woord. Lieden die een wetenschappelijk onderwerp samen bespraken, zouden niet rustiger kunnen gearbeid hebben, dan deze groep Britsche mannen, die het Britsche rijk voorbereidden tot de groote worsteling van persoonlijkheid tegen onderworpenheid.

Hun plan ging niet, als het Duitsche, volgens vaste lijnen van subtiele voorbereiding en uitrekening; het waren groote, algemeene trekken en de rest werd overgelaten aan het individueele overleg van elk der leiders. Daarin was ook plaats voor vergissingen, misslagen, fouten, verzuimen, de noodzakelijke, onvermijdelijke schaduwen van geniale invallen, koene waagslagen, drieste intuïtieve opzetten. Eén man kan op een gegeven oogenblik sterker zijn dan tienduizend tegenover hem. Het was, ook in den oorlog, niet anders dan in het leven in tijd van vrede: de „sur viving of the fittest”